Powroty

Gwałtownik zszedł z miedzy na trakt, który prowadził do wioski. Mgła się podnosiła, słońce stało wysoko, łąki aż drżały od krzątaniny i brzęczenia owadów. Rosa schła od światła. Ciepło zieleniło drzewa. W oddali zamajaczyła mu sylwetka.

Chłop, który zaprzęgał konia do pługa, wyprostował się, przysłonił dłonią oczy, popatrzył i zamachał w geście pozdrowienia.

- Bóg zawsze między mną i tobą, bracie! – krzyknął.

Gwałtownik wszedł na pole, sięgnął po grudę ziemi, ucałował i odpowiedział:

- Teraz i na wieki!

Podali sobie prawice i uścisnęli. Chłop rzucił:

- Radem, żeś wrócił – lecz z twarzy jego biła surowość.

- Rad, nierad… Słowami przyjaźni mnie witacie, ale na uśmiech was nie stać – zauważył gwałtownik. – Coś się stało?

- Nic właśnie – odparł chłop. – Długo cię nie było.

Z zarośli wyskoczyła kuropatwa, pobiegła wzdłuż bruzdy, wzbiła się w powietrze i odleciała z furkotem. W badylach coś jednak musiało zostać, bo witki a to tego, a to tamtego krzewu trzęsły się, jakby ktoś je od spodu potrącał.

- Lis – skomentował gwałtownik.

- Ano – mruknął chłop i gdy znów spojrzeli sobie w oczy, powtórzył – Długo cię nie było. Radem, żeś wrócił, alem nierad, że dopiero jak się zima kończy.

- Wy uprawiacie rolę. A ja, wiecie, że z czego innego żyję. Mnie pora roku nie utrzymuje. Jak przychodzi czas, żeby ruszyć, to ruszam.

- Na całą zimę? – żachnął się chłop. – Przecie wici nie posyłali. Dzwon na trwogę nie bił. Znaczy się za swoim żeś poszedł. Byś był, byś uczył. A tak po co uczyć? Ogień ino w ludziach palić po próżnicy? Jeszcze byś nawet poszedł, ale wrócił pokrótce, to byś tego ognia dopilnował. A tak? Jak człowiek z ogniem takim sam zostaje, to go suszy. A jak go suszy, to pije…

Pokręcił głową, skrzywił się i dodał:

- Całą zimę my pili.

Gwałtownik usiadł na ziemi. Położył obok siebie torbę. Odpiął broń.

- Jędrzeju – zaczął. – Po to przecież uczę. Żeby w was ogień zapalać i żeby ten ogień trwał, i żeby was od niego suszyło. Żebyście zaczęli łaknąć. Ale sami wiecie, że picie tego pragnienia nie zaspokoi. Gdyby mogło, to by wystarczyło raz się schlać na umór i spokój. A się okazuje, że trzeba chlać dalej, co? Bo picie tylko pozwala na chwilę zapomnieć o ogniu w sercu i łaknieniu, które ten ogień rozpala. Takie pragnienie możesz ugasić tylko wodą życia, a jej nigdy nie ma w miejscu, gdzie ci się serce podpaliło. Trzeba po nią iść gdzie indziej. Ja czasem więc za chlebem wyruszam, a czasem właśnie za tą wodą życia. Przecież wam o tym mówiłem. Kiedy was uczę i widzę, że ogień już płonie, wiem, że mogę iść gasić moje własne ognisko. Więcej uczenia nigdy nic nie daje. Działa tak samo jak gorzałka. Sprawia, że się zapomina o ogniu i nauce pierwszej…

Twarz chłopa spochmurniała i złagodniała zarazem.

- Ano – westchnął. – Tylko jak ruszyć, kiedy wszystko trzyma? Jak ruszyć, kiedy strach? Że człowieka obśmieją, że człowiek nie dojdzie, że siły odejdą w pół drogi… To picie to zawsze o strach jest. Pomaga na strach. Ty też pomagasz na strach. Dlatego lepiej jak jesteś.

Gwałtownik wstał.

- Na strach pomaga wymarsz. Gdziekolwiek. W dal albo w siebie. Bo strach nie umie chodzić, umie tylko pełzać. Więc kiedyś wreszcie wyrusz. Możesz nie dojść do celu, zawrócić w pół drogi. I co z tego? Lepiej nawet błądzić, ale iść, niż stać w miejscu i dać się zeżreć ślimakom.

Uścisnął jeszcze raz dłoń Jędrzeja i poszedł w stronę wioski.